Διενέξεις και Διαπραγματεύσεις στις ανθρώπινες σχέσεις

Κεφάλαιο πρώτο : Θεωρία

Η μέχρι τώρα εμπειρία μας με την Ψυχιατρική και την Ψυχοθεραπεία, μας αποκάλυψε ότι ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων ανάμεσα στους ανθρώπους, οφείλονται στο λανθασμένο τρόπο επικοινωνίας που ακολουθούν. Μα θα πείτε, αφού όλοι γνωρίζουμε τα  βασικά της γραμματικής και του συντακτικού, τουλάχιστον μιας γλώσσας, της μητρικής μας γλώσσας, πως είναι δυνατόν να μην μπορούμε να επικοινωνήσουμε σωστά με τους άλλους; Μα φυσικά και δεν θα αναφερθούμε στις ίδιες τις λέξεις, αλλά σε μια άλλη κρυφή ιδιότητα του λόγου και συγκεκριμένα στην πληροφορία, στην γνώση πού μεταφέρει ο λόγος. Αλλά κυρίως θα μελετήσουμε τι συμβαίνει στους ανθρώπους και τις σχέσεις τους, όταν η γνώση γίνεται κοινή.

Σκοπεύουμε να παρουσιάσουμε τη θέση ότι η κοινή γνώση εμποδίζει την επίλυση των  διενέξεων των ανθρώπων.

Α. Ορισμοί

Έστω Π μία πρόταση και Ν το πλήθος ενός συνόλου ανθρώπων μεγαλύτερο ή ίσο του 2.  Η Π μπορεί να είναι αληθής ή ψευδής.

Ορίζουμε την Π σαν Κοινή Γνώση ανάμεσα τους Ν, μόνο αν ισχύουν και οι δύο συνθήκες:

1. Κάθε ένας από τους {2, 3, 4…Ν} γνωρίζει την Π.

2. Κάθε ένας από τους {2, 3, 4…Ν} γνωρίζει ότι κάθε ένας από τους {2, 3, 4…Ν } γνωρίζει την Π.

Σε αυτό το κείμενο θα αναφερθούμε σε φυσιολογικούς μέσους ανθρώπους, με φυσιολογικό, τυπικό νου, που χαρακτηρίζονται από τη συνηθισμένη  λογική συμπεριφορά.

Θα συμβολίσουμε με:

• Ξ _Ν (Π)=1 τη δήλωση: ο N γνωρίζει την πρόταση Π, και

• Ξ _Ν (Π)=0 τη δήλωση: ο N δεν γνωρίζει την πρόταση Π.

Μια δήλωση πχ. Ξ ₁ (Ξ ₂ (Ξ ₃ (Π)))=1 διαβάζεται: το άτομο 1, ξέρει ότι το άτομο 2, ξέρει ότι το άτομο 3 ξέρει την Π. Μπορούμε να απλοποιήσουμε τη γραφή μας ως εξής: Ξ ₁ Ξ ₂ Ξ ₃ (Π)=1.

Β. Εισαγωγή στη θεωρία της Κοινής Γνώσης

Υπάρχουν απόλυτοι φυσικοί περιορισμοί στην ύπαρξη. Φυσικοί νόμοι, όχι απόλυτα κατανοητοί στο νου μας. Για παράδειγμα είναι σίγουρο ότι το άνυσμα του χρόνου είναι μίας κατεύθυνσης, συγκεκριμένα από το παρελθόν προς το μέλλον. Δεν αλλάζει ποτέ φορά. Κινείται πάντα εμπρός. Για τα μέτρα της ύπαρξής μας τουλάχιστον, είναι αδύνατον να γυρίσουμε πίσω και να ζήσουμε τη ζωή ανάποδα. Ενώ μπορούμε να κινηθούμε ελεύθερα στο χώρο προς όλες τις κατευθύνσεις, αυτό μας είναι αδύνατο για το χρόνο.

Άλλο παράδειγμα φυσικού νόμου μίας κατεύθυνσης, είναι η βαρύτητα. Δύο σώματα έλκονται μεταξύ τους, σύμφωνα με το νόμο του Νεύτωνα. Είναι αδύνατο να απωθούνται. Το ένα έχει την τάση να κινείται προς το άλλο. Αγνοούμε τη φύση της βαρύτητας, τη φύση του χρόνου, αλλά δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από την μοναδική κατεύθυνση της δράσης τους.

Ένα τέτοιο φαινόμενο συμβαίνει και με τη γνώση. Σε έναν φυσιολογικό εγκέφαλο, η πληροφορία έχει πάντα μόνο μία κατεύθυνση. Από τη στιγμή που εισέρχεται στον ανθρώπινο νου, η πορεία είναι μονόδρομος. Δεν γυρίζει πίσω. Είναι αδύνατο να μην ξέρουμε αυτό που ξέρουμε. Θα μπορούσαμε βέβαια να υποκριθούμε στους τρίτους ότι κάτι δεν το ξέρουμε, ενώ η αλήθεια είναι ότι το ξέρουμε, αλλά η διαδικασία της υποκρισίας, του ψέματος, μας δείχνει ακριβώς ότι το ξέρουμε. Επειδή η γνώση είναι μίας κατεύθυνσης, δηλαδή μόνον έρχεται και ποτέ δεν φεύγει από το νου μας, δεν μπορούμε να παίξουμε παιχνίδια όπως το σκάκι, το πόκερ, το κρυφτό, εμείς οι ίδιοι αντίπαλοι με τον εαυτό μας. Αν έχουμε στο νου μας μία στρατηγική για να κερδίσουμε, μια γνώση για τα “χαρτιά” μας, για τη θέση μας, δεν μπορούμε να πείσουμε τον εαυτό μας να μην την ξέρει όταν προσπαθήσουμε να παίξουμε στη θέση του αντίπαλου. Γιατί δεν μπορούμε να μην ξέρουμε αυτό που ξέρουμε. Επίσης για τους ίδιους λόγους δεν μπορούμε να ξέρουμε αυτό πού δεν ξέρουμε. Οδηγούμαστε άρα, από όλα όσα είπαμε, στην αυταπόδεικτη έκφραση:

Αξίωμα: Για κάθε πρόταση Π και για κάθε άτομο ν ισχύει:

Ξ _ν (Π) = Ξ _ν Ξ _ν (Π)

Όσο και να μοιάζουν προφανή τα παραπάνω, ποτέ δεν τα συνειδητοποιούμε στην καθημερινή ζωή. Ωστόσο είναι καθοριστικής σημασίας αυτός ο φυσικός περιοριστικός μονόδρομος της γνώσης, από την ώρα που θα προσέξουμε ποιο ρόλο παίζει στις διαπροσωπικές σχέσεις. Τι να συμβαίνει άραγε τη στιγμή που με το λόγο κοινοποιούμε μία πρόταση, μία σκέψη, μία επιθυμία, μία απειλή; Όπως θα δούμε παρακάτω, αλλάζουν τα πάντα και τίποτα δεν είναι όπως πριν!

Κοινή Γνώση: Κεφάλαια:

Θεωρία

Κοινή Γνώση: Ορισμοί, Εισαγωγή στη Θεωρία της Κοινής Γνώσης

Κοινή Γνώση: Εισαγωγή στη Θεωρία της Κοινής Γνώσης: Απλά παραδείγματα

Παραδείγματα από την καθημερινή ζωή

Κοινή Γνώση: Διενέξεις και διαπραγματεύσεις: Η γυριστρούλα

Κοινή Γνώση: Διενέξεις και διαπραγματεύσεις: Η μοιχεία

Κοινή Γνώση: Διενέξεις και διαπραγματεύσεις: Η περίεργη πρόσληψη

Κοινή Γνώση: Συμπέρασμα

επάνω