Κλινικές μορφές κατάθλιψης: Μέρος Β'

Χρόνια Κατάθλιψη, Παραληρητική κατάθλιψη, Εποχιακή κατάθλιψη, Άτυπη κατάθλιψη, Επιλόχεια Κατάθλιψη, Δυσθυμία και άλλες μορφές.

• Η Χρόνια Κατάθλιψη. Η υποτροπή και η μετάπτωση στη χρονιότητα είναι η πιθανότερη εξέλιξη σε ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο . Μετά από το πρώτο μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο, ο κίνδυνος για δεύτερο επεισόδιο είναι περίπου 50%. Μετά το τρίτο επεισόδιο, ο κίνδυνος για τέταρτο επεισόδιο είναι περίπου 90% (Thase 1990). Το 10% περίπου των ασθενών μετά από ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο , δεν αναρρώνουν μετά από 5 χρόνια της νόσου. Το 7% δεν ανάρρωσαν μετά από 10 χρόνια. Αυτές είναι οι στατιστικές της δεκαετίας που πέρασε. Αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί νεότερα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, και έτσι ελπίζουμε σε καλύτερα αποτελέσμα στο άμεσο μέλλον.

  Κάθε νέο επεισόδιο έχει την τάση να εμφανίζεται συχνότερα και τα νέα επεισόδια συχνά έχουν τα ίδια ή πιο σοβαρά συμπτώματα με τα προηγούμενα. Η τάση χρονικής επιδείνωσης αφορά όλες της διαταραχές της διάθεσης. Οι χρόνιες μορφές της κατάθλιψης υπολογίζονται περίπου στο 10%-30% των καταθλιπτικών διαταραχών. Ακόμη και μετά την ύφεση των συγκεκριμένων καταθλιπτικών συμπτωμάτων ενός επεισοδίου, πολλοί ασθενείς συνεχίζουν να αισθάνονται ότι δεν μπορούν να λειτουργήσουν όπως πριν στην οικογένεια ή στην εργασία τους. Εάν η χρόνια κατάθλιψη ορίζεται εν μέρει από μειωμένη λειτουργικότητα, μερικοί από αυτούς τους ασθενείς μπορεί να θεωρηθούν χρόνια καταθλιπτικοί ακόμη και όταν δεν υπάρχουν συγκεκριμένα καταθλιπτικά συμπτώματα.

  Για την αποφυγή μετάπτωσης στη χρονιότητα, πολύ μεγάλη σημασία έχει η δραστική, γρήγορη και παρατεταμένη θεραπεία, ήδη απο το πρώτο επεισόδειο. Με τη σωστή αγωγή, μειώνεται η πιθανότητα υποτροπής της νόσου και η βαρύτητα των επεισοδείων.

• H Παραληρητική Κατάθλιψη, (βαρύτερη μορφή που μπορεί να απαιτήσει νοσηλεία, αλλά ευτυχώς σπανιότερη) όπου ο ασθενής εισέρχεται για τα καλά στο χώρο της ψύχωσης ( ψυχωσική κατάθλιψη ): εκτός από τα συνηθισμένα συμπτώματα που προκαλεί η μείζων κατάθλιψη, εμφανίζονται επιπλέον ψευδαισθήσεις:

  1) ο ασθενής πιθανά να "ακούει" πένθιμες φωνές, κλάματα, βογγητά, κλπ. που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα στο περιβάλλον

  2) ο ασθενής πιθανά να "βλέπει" πένθιμα σύμβολα ή σύμβολα θανάτου, να αιωρούνται κάπου στον αέρα κοντά του, ενώ φυσικά δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα. Μεγάλη εντύπωση για παράδειγμα, μας προκάλεσε προ ετών μια ασθενής μας, η οποία έβλεπε σταυρούς, φέρετρα και τάφους να "κολυμπάνε" στο δωμάτιό της, ενώ από τους τοίχους κυλούσε αίμα! Χρειάστηκαν ισχυρές δόσεις αντιψυχωσικών φαρμάκων, μαζί με τα αντικαταθλιπτικά, για να υποχωρήσουν οι ψευδαισθήσεις.

  3) ο ασθενής πιθανά να αναπτύξει ψευδείς πεποιθήσεις αναξιότητας και ενοχής, που δεν στηρίζονται σε κανένα πραγματικό γεγονός π.χ. ο ασθενής μπορεί να είναι εντελώς πεπεισμένος ότι είναι ένοχος για πράξεις που έκανε στο παρελθόν και γι'αυτό αξίζει και να τιμωρηθεί ακόμη και με θάνατο).

• Η Δυσθυμία είναι μια μέτρια σε βαρύτητα μορφή χρόνιας κατάθλιψης, η οποία όμως διαρκεί πολύ και δημιουργεί στον ασθενή την αίσθηση, ότι είναι "ανάξιος". Ο ασθενής με δυσθυμία ανταπεξέρχεται μεν στις καθημερινές του δραστηριότητες αλλά βασανίζεται από ένα λιγότερο ή περισσότερο μόνιμο συναίσθημα "ανικανοποίητου". Η δυσθυμία δεν είναι χαρακτηριστικό της προσωπικότητας (όπως πιστεύαν παλαιότερα), αλλά μια μορφή κλινικής κατάθλιψης.

• Η Εποχιακή κατάθλιψη, μια πάθηση συχνότερη στις βόρειες χώρες από ότι στην Ελλάδα, που συνδέεται με την μειωμένη ηλιοφάνεια. Μοιάζει σαν ατταβιστικό κατάλοιπο (χαρακτηριστικά συμπεριφοράς ή και ανατομίας προηγούμενων εξελικτικά ειδών): ένα μεγάλο τμήμα του ζωϊκού βασιλείου πέφτει σε χειμερία νάρκη, όλο το χειμώνα. Είπαμε ήδη στην αρχή ότι ο Ιπποκράτης πρώτος κατέγραψε την συσχέτιση έναρξης της κατάθλιψης το φθινόπωρο. Παραμένει και σήμερα σωστό και μάλιστα όλοι οι ψυχίατροι καταγράφουν κάθε Οκτώβριο, σημαντική αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης που τους επισκέπτονται. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι αυτοί οι ασθενείς ωφελούνται από την φωτοθεραπεία (δόσεις 2500-10000 Lux για περίπου 30’ την ημέρα, κυρίως τις πρωινές ώρες). Η δική εμπειρία μας στην εποχιακή κατάθλιψη, συνηγορεί στο ίδιο συμπέρασμα.

• Η Άτυπη κατάθλιψη, αφορά την περίπτωση όπου συμπτώματα όπως: βουλιμία, υπερφαγία, λαχτάρα για υδατάνθρακες (δείτε και το άρθρο μας " Σεροτονίνη, Κατάθλιψη και Άγχος "), υποχονδριακές ενασχολήσεις, αδικαιολόγητες απουσίες από τη δουλειά, μειωμένη σχολική απόδοση, κοινωνική απόσυρση, απώλεια της αίσθησης του χιούμορ, έλλειψη κινητικότητας, ή υπερυπνία, κρύβουν μια κλινική κατάθλιψη.

• Η δευτεροπαθής κατάθλιψη, δημιουργείται στα πλαίσια ενός άλλου σωματικού ή ψυχικού νοσήματος π.χ. υποθυρεοειδισμός, σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσος του Πάρκινσον, αγοραφοβία κλπ. Πολλά φάρμακα επίσης προκαλούν κατάθλιψη.

• Η κατάθλιψη μετά τον τοκετό (Επιλόχεια Κατάθλιψη). Εμφανίζεται στο 10% περίπου των μητέρων και συνήθως δεν υποχωρεί χωρίς θεραπεία. Οι παράγοντες που ευθύνονται για την κατάθλιψη μετά τον τοκετό μπορεί να είναι οι μεγάλες ορμονικές αλλαγές μετά τον τοκετό και στην περίοδο της λοχείας, το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό διαταραχών του συναισθήματος, η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, οικονομικά αίτια (ανεργία), η κακή σχέση των γονέων, η ανεπαρκής κοινωνική μέριμνα, οι νέες ευθύνες και οι αλλαγή στις συνήθειες της μητέρας. Η κατάθλιψη μετά τον τοκετό μπορεί να προκαλέσει κατάχρηση αλκοόλ ή και άλλων ουσιών. Περισσότερα μπορείτε να δείτε στο ειδικό αφιέρωμα: κατάθλιψη πριν και μετά τον τοκετό.

• H καταθλιπτική ψευδοάνοια. Mερικοί καταθλιπτικοί ασθενείς παρουσιάζουν την εικόνα της υποφλοιώδους άνοιας, που ίσως να μην μπορεί να διαφοροδιαγνωστεί από την πρωτοπαθή άνοια. Σε ηλικιωμένους ασθενείς και σε ασθενείς με προϋπάρχουσα άνοια, η κατάθλιψη μπορεί να εκφράζεται κυρίως ως γνωσιακή δυσλειτουργία και η διαταραχή της διάθεσης να καλύπτεται. Το ανοϊκό σύνδρομο κατάθλιψης μπορεί να διαγνωστεί μόνο με ενδελεχείς ερωτήσεις, στις οποίες διαπιστώνονται μεταβολές της ενεργητικότητας, της όρεξης, του ύπνου, το οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης. Μια μέθοδος για να επιβεβαιωθεί ότι η κατάθλιψη είναι η αιτία της εκδήλωσης της άνοιας, είναι να παρατηρήσει κανείς την απόκριση του ασθενούς στα αντικαταθλιπτικά. Ωστόσο είναι πιθανό, μια καταθλιπτική άνοια με μερική ή πλήρη ύφεση ύστερα από αντικαταθλιπτική θεραπεία, να αναπτύξει πρωτοπαθή άνοια, που δεν απαντά πλέον στα αντικαταθλιπτικά. Η πρόωρη άνοια, η γεροντική άνοια και η κατάθλιψη, μπορούν να δυσκολέψουν σοβαρά έναν ψυχίατρο, και αρκετές φορές μόνον ο χρόνος δίνει την οριστική απάντηση!

• Η διπολική διαταραχή ή μανιοκατάθλιψη αποτελεί ξεχωριστή νοσολογική οντότητα και γιαυτό θα την αναλύσουμε σε ξεχωριστό άρθρο μας.

• Ενδογενής κατάθλιψη, αντιδραστική κατάθλιψη, υποστροφική κατάθλιψη, νευρωτική καταθλιπτική συνδρομή, υστερικόμορφη δυσφορία και πολλοί ακόμα όροι έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν από την Ψυχιατρική ανάλογα με τη χώρα, την εποχή και την επικρατούσα αντίληψη για τον πιθανό ψυχοκοινωνικό αιτιολογικό παράγοντα.

Στο site μας μπορείτε να μετρήσετε έγκυρα και ανώνυμα την κατάθλιψη, στη σελίδα: Μετρείστε την κατάθλιψη.

Κλινικές μορφές κατάθλιψης: Μέρος Α'

Επιστροφή στο μενού Κατάθλιψη

επάνω