Εισαγωγή στην ύπνωση
Υπάρχει η ύπνωση; Τι γνωρίζετε για την ύπνωση; Πιστεύετε ότι είναι καλό ή κακό φαινόμενο;
Οι πεποιθήσεις σας για την ύπνωση, πώς αποκτήθηκαν; Τι είναι τελικά η ύπνωση;
Κάθε άνθρωπος μεγαλώνει μέσα σε ένα σύστημα απόψεων
και πεποιθήσεων. Από τους γονείς μέχρι τους πανεπιστημιακούς δασκάλους, από τους θρησκευτικούς
μέχρι τους
πολιτικούς
ταγούς
και
από τους τεχνίτες μέχρι τους καλλιτέχνες, η ελευθερία της σκέψης μας συνήθως
περιορίζεται, στην απλή επιλογή, ανάμεσα στις πεποιθήσεων των άλλων. Εσείς
ποιά άποψη επιλέξατε για την ύπνωση;
Ο ανθρώπινος πολιτισμός
έχει γίνει πολύπλοκος τώρα πια. Οι homo universalis εκλείπουν. Δεν προλαβαίνουμε να μάθουμε
και να
εκφέρουμε
προσωπική γνώμη για όλα τα γνωστά θέματα. Έτσι δανειζόμαστε και πιστεύουμε αυτά που κάποιοι
άλλοι γύρω μας είπαν. Αυτό δημιουργεί την τάση να αναπτύσσονται «σύγχρονοι μύθοι».
Τέτοιοι συσσωρευμένοι μύθοι, κατακλύζουν το κεφάλαιο της γνώσης
για την ύπνωση.
Ο πολύς κόσμος, επηρεασμένος από τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και την μεταφυσική παραπλάνηση,
αναπτύσσει
μία θολή αναπαράσταση στο νου του, για ένα πανάρχαιο φαινόμενο, που
μάλιστα όπως φαίνεται, παραλλαγές του υπάρχουν και πριν από την εμφάνιση του ανθρώπου
στη γη. Γνωρίζετε ότι η ύπνωση απαντάται και στo ζωικό βασίλειο;
Σε θέματα όπως η ύπνωση, γίνεται πολλή συζήτηση, αλλά
κανείς δεν μπορεί να δει με σιγουριά, τα σύνορα τής αλήθειας, με το μύθο,
το θρύλο,
την αβεβαιότητα,
την παραπληροφόρηση,
ή και το εσκεμμένο ψέμα. Με την πρόοδο της επιστήμης και την μεθοδολογία της
έρευνας,
υπάρχουν ερωτήματα που παίρνουν μία πρώτη απάντηση,
πού σπάνια βέβαια είναι οριστική και σίγουρη, αλλά πού συνήθως επιδέχεται στο μέλλον
ακριβέστερο προσδιορισμό. Τέτοια θέματα όπως η ύπνωση, βρίσκονται και μέσα στο πεδίο
της επιστήμης, αλλά τα συναντάμε
συχνότερα, σε μεταιχμιακές ζώνες, όπως στα όρια της επιστήμης με τη θρησκεία, τη
μεταφυσική, την πολιτική, και την έννοια της ηθικής. Όπως είναι φυσικό, οι επιστήμονες,
όντα προικισμένα
κατ' εξοχή με περιέργεια και επιμονή, εισχωρούν όλο και περισσότερο στα γειτονικά
εδάφη, δημιουργώντας άλλοτε αναστάτωση και άλλοτε ανακούφιση.
Τα διάφορα επιστημονικά πορίσματα γίνονται αποδεκτά, με άνεση πού ποικίλλει.
Όσο πιο ριζοσπαστικά αλλάζουν την άποψή μας για τον κόσμο πού μας περιβάλλει, τόσο
πιο δύσκολα
γίνονται αποδεκτά,
και τόσο περισσότερη επίθεση δέχονται. Διότι υπάρχουν συμφέροντα πού
θίγονται από την ανελέητη είσοδο της επιστήμης στους γειτονικούς χώρους της μεταφυσικής.
Σαν κλασσικό παράδειγμα ας αναφέρουμε το Γαλιλαίο και τον κατατρεγμό πού υπέστη από το
εκκλησιαστικό
κατεστημένο της εποχής, λέγοντας ότι η Γη είναι πού γυρίζει γύρω από τον
Ήλιο και όχι το αντίθετο, όπως πίστευαν μέχρι τότε. Θα δούμε και παραδείγματα επιστημόνων
που διώχθηκαν λόγω της ενασχόλησής τους με την ύπνωση.
Δεν είναι μόνο στην ύπνωση, που παρατηρούνται διαστρεβλώσεις μέχρι
και βάρβαρες κακοποιήσεις στα επιστημονικά δεδομένα, με σκοπό την υποστήριξη μεταφυσικών,
ηθικών,
θρησκευτικών
ή
πολιτικών
πεποιθήσεων. Είναι δυστυχώς πολύ εύκολο για το ανθρώπινο μυαλό, συνειδητά
ή ασυνείδητα, να κάνει
τέτοιου είδους αστήρικτες προεκτάσεις. Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη,
όταν πρόκειται
για θέματα όπως η ύπνωση, όπου η επιστήμη δεν μπορεί ακόμα να δώσει μία σαφή
κατεύθυνση απάντησης, ή όπου
οι ειδικοί δεν φαίνεται προς το παρόν να καταλήγουν όλοι στα ίδια συμπεράσματα.
Γύρω από την ύπνωση, συνωστίζονται απόψεις και δοξασίες, από απλά αστείες μέχρι
κατευθυνόμενες στην οικονομική εκμετάλλευση των αφελών.
Μάγισσες, χαρτορίχτρες, μέντιουμ, εσωτερικά
τάγματα, μυστικές εταιρείες και συναφή κυκλώματα, ανθούν με χαρακτηριστική
ευκολία.
Μάλιστα περιέργως πως, όσο μεγαλύτερη είναι η μονόπλευρη
τεχνολογική ανάπτυξη του πολιτισμού, τόσο πιο άνετα γίνεται η εγκατάσταση αστήρικτων
δοξασιών.
Ίσως γιατί ο
κόσμος αδυνατεί να παρακολουθήσει τις εξελίξεις που καλπάζουν και παραιτείται
πνευματικά! Η αναγωγή της απάντησης ενός δύσκολου ερωτήματος σε μεταφυσικές σφαίρες,
είναι
μία πολύ εύκολη και
ξεκούραστη διέξοδος, αλλά δηλώνει ταυτόχρονα την παραίτηση και την αδυναμία
μας, να βαδίσουμε πιο πέρα.
Σε μία τέτοια μεταιχμιακή ζώνη βρίσκεται (για τον περισσότερο κόσμο) η ύπνωση,
η οποία σαν φυσικό φαινόμενο αντιστέκεται ακόμα στην πλήρη επιστημονική ανάλυση,
τόσο
για λόγους
αντικειμενικούς, όσο και για λόγους υποκειμενικούς όπως θα αναλύσουμε.
Από
τα τέλη όμως του 19ου αιώνα, έχει φανεί ότι τα υπνωτιστικά φαινόμενα δεν έχουν ανάγκη
για
την ερμηνεία
τους διάφορους υπερφυσικούς παράγοντες. Στις αρχές δε τού 21ου αιώνα,
η ποσότητα των επιστημονικών στοιχείων είναι τέτοια πού να επιτρέπει την εξαγωγή
συμπερασμάτων,
σχετικά
με την ουσία
και τη χρήση της ύπνωσης. Οι όποιες αναφορές σε "μεταφυσικά γεγονότα" στην
ύπνωση, θα συζητηθούν από τη σκοπιά της εξήγησής τους. Υπάρχουν πάντα
πράγματα που μένουν ανεξήγητα (όπως δίδαξε ο Godel).
Αλλά είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι με την ανάλυση και τη μελέτη
των φαινομένων στην ύπνωση, μπορούμε να κατανοήσουμε
πολλά. Στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσουμε με θετικό τρόπο τις αποκτημένες
γνώσεις.
Ότι δεν κατανοούμε, έχουμε συνήθως την τάση να το αντιμετωπίζουμε με επιφύλαξη,
δυσπιστία, φόβο έως και πλήρη άρνηση (απώθηση). Ιδανικές συνθήκες πού όπως
βέβαια αναμένεται, στα χέρια επιδέξιων ατόμων με ύποπτα και πονηρά κίνητρα, μετατρέπονται
σε μηχανισμούς εξαπάτησης
και υψηλά ποσοστά άκριτης και αισχρά μεσαιωνικής, νυχτερινής τηλεθέασης.
Η δε επιτηδευμένη έλλειψη έγκυρης πληροφόρησης, διευκολύνει την ύπαρξη τέτοιων κυκλωμάτων.
Για παράδειγμα, φαίνεται καθαρά πως ο σκοπός των τηλεοπτικών εκπομπών
με θέμα την ύπνωση, στοχεύει ακριβώς στο να παραμείνει αθέατος στον κόσμο,
ο κόσμος
της σκέψης,
της έρευνας,
της επιστήμης. Οι μάζες χειραγωγούνται
καλύτερα όταν φοβούνται και ζουν στο σκοτάδι. Όταν η διαφήμιση
που συντηρεί την τηλεόραση, χρησιμοποιεί κρυφές τεχνικές μαζικής
ύπνωσης για
την ακατάσχετη προτροπή σε κατανάλωση, είναι αναμενόμενο να μην ανεχτεί
τηλεοπτικές εκπομπές με θέμα το ξεσκέπασμα των μεθόδων της. Αντίθετα έχει συμφέρον
και
αυτό πράττει, να στρέψει
τον κόσμο σε νοητική δυσπαρεύνια κάνοντάς τον να πιστέψει
ότι η ύπνωση αφορά «αναδρομές σε προηγούμενες ζωές». Ο σκοπός είναι να
γελοιοποιήσει έντεχνα,
έναν επικίνδυνο
αντίπαλο: Τη γνώση και τα μυστικά γύρω από την ύπνωση.
Έτσι στην κοινή γνώμη, η ύπνωση παραμένει ένα ακόμα μυστήριο πού σαγηνεύει
και φοβίζει ταυτόχρονα. Τυλιγμένη με αυτό το πέπλο γοητείας και μυστηρίου,
προκαλεί
την ανθρώπινη
κατανόηση, και μέσα από τη
πάροδο των ετών πιέζει συστηματικά την επιστημονική κοινότητα, για ανάλυση, εξήγηση,
και ορθή χρησιμοποίηση. Σε πολλές χώρες της Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης,
στην
Αμερική
και στην πρώην ΕΣΣΔ, κυκλοφορούν,
με αυξανόμενο ρυθμό τα τελευταία χρόνια, πολλά έγκυρα συγγράμματα και περιοδικά γύρω
από το θέμα, γραμμένα από ειδικούς (συχνά ψυχίατρους ή ψυχολόγους).
Στη χώρα μας δυστυχώς επικρατεί ακόμα άλλο κλίμα. Η τηλεόραση όπως είπαμε,
συχνά ξευτελίζει το θέμα. Από τα λιγοστά βιβλία πού υπάρχουν, τα περισσότερα
εμπλέκονται
στα σαθρά εδάφη
της μεταφυσικής και
του πνευματισμού, αντανακλώντας βεβαίως τις απόψεις περασμένων εποχών. Στις μεγάλες
βιβλιοθήκες δεν έρχονται τα σχετικά περιοδικά. Στο Πανεπιστήμιο
της Αθήνας στη διάρκεια
των έξι ετών της Ιατρικής
Σχολής, δεν συναντήσαμε παρά δύο μόνο σειρές βιβλίου (σε υποσημείωση και με μικρά
γράμματα!), που αναφέρονταν
στην ύπνωση. Την ίδια στιγμή, σε πολλά Πανεπιστήμια τού
εξωτερικού, η ύπνωση διδάσκεται σαν ξεχωριστό γνωστικό αντικείμενο (π.χ. κλινική
ύπνωση).
Εκτός από την κλασσική μορφή πού περιγράφεται συνήθως στις κινηματογραφικές
ταινίες, η ύπνωση έχει και μία άλλη αδιόρατη μορφή.
Ο ρόλος της ύπνωσης
σε δεύτερο, μη άμεσα
αντιληπτό
επίπεδο,
στην ιστορία των λαών, στη θρησκεία, στην τέχνη, στη πολιτική, στη διαφήμιση,
στην ιατρική και στον έρωτα, παρέμενε για πολλά χρόνια στην αφάνεια. Τα
τελευταία όμως χρόνια,
αποτελεί αντικείμενο
μεθοδικής
μελέτης.
Η φιλοδοξία αυτής της ενότητας, είναι να παρουσιάσει μία όσο το δυνατό
πληρέστερη και σφαιρική αναφορά των σύγχρονων επιστημονικών απόψεων, γύρω από την ύπνωση
και να
επιχειρήσει να δείξει πως υπάρχει θέση για μία γόνιμη χρησιμοποίηση
της Ύπνωσης στην Ψυχιατρική αλλά και σε πολλούς
άλλους τομείς .
Τι είναι λοιπόν η ύπνωση;
Διαβάστε περισσότερα για την Ύπνωση, στα άρθρα μας:
|
